عبور از جهنم برای رسیدن به سنگ بهشتی

روبندگان در انبوه نخاله‌های معادن

به گزارش می متالز، میانمار در جنوب شرقی آسیا متاثر از چند دهه رکود، سوء مدیریت و انزوا به سر می‌برد، هر چند منابع طبیعی غنی را در دل خود جای داده اما اقتصاد آن کمترین توسعه و پیشرفت را در جهان تجربه می‌کند. همه اینها در شرایطی است که این کشور در شرق آسیا از تحریم‌های سنگین اقتصادی که اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و کانادا بر ضد آن تصویب کرده بودند نیز رنجور است.
در این وضعیت نابسامان، وجود ذخایر سنگ یشم می‌تواند منبعی از درآمد برای مردم تنگدست میانمار به شمار آید. میانمار بزرگ‌ترین معادن سنگ یشم در جهان را در خود جا داده و این سنگ، صنعتی به ارزش سالانه بیش از ۳۰میلیارد دلار در میانمار ایجاد کرده اما از قرار معلوم مردم میانمار کمترین سهم را از درآمدهای این صنعت چند ده‌میلیارد دلاری دارند.
سهم آنها از ذخایر یشم، باقی‌مانده‌های معادن است. در میانمار صدها هزار نفری که به «روبندگان یشم» مشهور شده‌اند، مردمی هستند که زندگی‌شان به دلایلی از جمله ریزش خاک، اعتیاد به مواد مخدر و بیماری در خطر است. روبندگان به کامیون‌هایی یورش می‌برند که آوار باقی مانده از معدن را تخلیه و از ته‌مانده‌های خاک این معادن امرار معاش می‌کنند. خبرنگار بی‌بی‌سی در میانمار به این منطقه رفته و با روبندگان به گفت‌وگو نشسته است.
وِوین، زنی جوان و یکی از این روبندگان است. او می‌گوید اوایل که به اینجا آمده بودم، در معدن آب و غذا می‌فروختم اما حالا با دخترم به دنبال یشم می‌گردم تا پول بیشتری درآورم و تا به حال پول زیادی به‌دست نیاورده‌ام. بیشترین مقدار آن ۵دلاری بوده که به ازای یک تکه یشم گرفتم اما اگر شانس بیاورم و چیزی که ارزش فروش داشته باشد را پیدا کنم، با پولش برای خانواده غذا می‌خرم. امیدوارم روزی بتوانم گوهر رویاهایم را پیدا کنم.
دختر وِوین اما می‌گوید امیدوار است پدر و مادرش روبندگی را رها کنند. او می‌گوید که همیشه ترس دارد آوار قلوه‌سنگ‌ها بر سرشان بریزد و آنها بمیرند. آواری که روبندگان در میان آنها به دنبال یشم هستند، به خطرناک بودن معروف است. بیشتر سوانح در گودال‌های عمیق اتفاق می‌افتد و برخی مردها با وجودی که از خطر آگاه هستند، تا پایین گودال می‌دوند و وقتی آوار می‌ریزد، معدنچیان بالا و ته گودال به شدت مصدوم می‌شوند.
به گزارش دولت میانمار فقط در امسال میلادی که حدود ۹ ماه از آن سپری شده است، ۱۱۰معدنچی جان خود را در دستیابی غیرقانونی به ذخایر یشم از دست داده‌اند.
علاوه بر خطر جانی روبندگان، احتمال اعتیاد به هروئین نیز وجود دارد. آنجا یک بار تزریق هروئین کمتر از یک دلار تمام می‌شود و برخی معتادها نوجوان هستند. یکی از این نوجوانان به بی‌بی‌سی می‌گوید کار خیلی سخت است؛ به همین دلیل شروع به مصرف مواد کردم تا آرام شوم. مردم می‌گویند به کمک مواد مخدر می‌توانی شبانه‌روز بدون نیاز به استراحت کار کنی.

پل جهنم و بهشت

یَشم در واقع سیلیسی است که بیشتر به رنگ‌های قرمز، زرد، قهوه‌ای یا سبز پیدا می‌شود. گونه آبی آن کمیاب است؛ همانی که در میانمار پیدا می‌شود. در واقع تجارت یشم در میانمار، استخراج، توزیع و تولید نوعی از این سنگ قیمتی را دربرمی‌گیرد که یشم سبز نام گرفته و بهترین آن در جهان است که بیشتر در مناطق شمالی این کشور پیدا می‌شود. ۷۰درصد یشم با کیفیت جهان در میانمار استخراج می‌شود که البته بیشتر آن به خارج از این کشور به ویژه کشورهای آسیایی منتقل می‌شود. بیشتر این یشم در ساخت جواهرات در چین مصرف می‌شود. چینی‌ها علاقه زیادی به این سنگ دارند و این باور در بین آنها وجود دارد که سنگ یشم، پل جهنم و بهشت است.

در چند قدمی مرگ حتی در معادن

با این حال چهره یشم در داخل میانمار کریه‌تر از خارج از این کشور است. این کراهت فقط به روبندگان و جست‌وجوی آنها در آوار باطله‌های معادن خلاصه نمی‌شود. حوادث مستمر و تلفات جانی برآمده از آنها در معادن غیرقانونی و حتی معادن قانونی به دلیل ضعف ایمنی، فصلی دیگر از داستان تلخ یشم در میانمار است. خبر آخرین سری از این حوادث، اردیبهشت منتشر شد؛ حادثه‌ای که در جریان آن ۵۰کارگر در اثر رانش زمین در حوالی یک معدن قدیمی در شمال ایالت کاچین در زیر توده زیادی از گل و لای مدفون شدند و امدادگران نیز امیدی به نجات آنها نداشتند.
این رانش زمین به قدری شدت داشته که با ایجاد یک توده عظیم گل‌ولای، محل سکونت کارگران را به همراه حدود ۴۰وسیله نقلیه موجود در این محل دفن کرده است. کارگران برای شرکت‌های معدنی «اشوی ناگار کو کائونگ» و «میانمار تورا جمز» کار می‌کرده‌اند.
داستان تلخ اقتصاد میانمار فقط محدود به میانمار و سنگ یشم نیست. میانمار از منابع غنی چوب، طلا و کهربا نیز برخوردار است که بهره‌برداری از آنها به دلیل جنگ و شورش‌های داخلی در اختیار شورشیان کاچین و ارتش میانمار قرار دارد؛ شرایطی که دولت میانمار تاکنون برای پایان دادن به آن اقدامی انجام نداده است.