معدن اندریان؛ لاپوشانی واقعیات/ تلف شدن گوسفندان، راز سر به ُمهر

به گزارش می متالز، وجود نعمت‌های خدادادی یک ویژگی و مزیت بزرگی برای هر منطقه محسوب می‌شود. انرزی و معدن زیر زمینی در جهت تولید و پیشرفت هرسرزمینی سهم به سزایی بر عهده دارد، آذربایجان‌شرقی از جمله استان‌هایی است که به خوبی از این نعمت الهی برخوردار است، استانی که معادن بزرگی را در خود جای داده است. بیش از 650 واحد معدن در استان وجود دارد که 411 واحد از آن در حال حاضر فعال است، یک درصد مس دنیا در آذربایجان و ۳۰ درصد مس کشور در این استان وجود دارد. در آذربایجان‌ شرقی ۸ میلیارد تن ذخایر معدنی وجود دارد که ۵ میلیارد تن آن به نفلین سینیت، ۳ میلیارد آن به سایر معادن همانند آهک، گچ، مس، سنگ‌های تزیینی و ... اختصاص‌یافته است. معادن طلا و مس سونگون که که بیش از هرچیزی در این استان حرف اول را می‌زنند.

روش استحصال طلا، چالش اندریان

اما آنچه که معدن طلای اندریان را بر زبان‌ها انداخت وجود علائمی مبنی بر آلایندگی محیط زیست بود، روش استخراج طلا در این معدن به این شکل است که با استفاده از ماده سمی و خطرناک سیانور انجام می‌شود.معدن اندریان در روستایی به همین نام (اندرگان) در منطقه‌ای کوهستانی در دهستان ارزیل بخش خاروانا شهرستان ورزقان در آذربایجان شرقی قرار دارد.

"معدن طلای اندریان که وجودش در استان باید موجب رونق و اشتغال می‌شد حالا چند سالی است که به دغدغه مردم منطقه و فعالین محیط زیست تبدیل شده و دلیل آن هم روش استحصال طلا از این معدن است. معدن طلای اندریان در منطقه قره داغ قرار دارد و به اعتقاد برخی سمن‌های محیط زیست، استحصال طلا به روش سیانور، محیط زیست این منطقه را مورد تهدید جدی قرار داده است.

تایید رسانه‌ای، تکذیب مسوولین

در سالهای گذشته تصاویری از مرگ پرندگان و آلودگی آبهای سطحی این منطقه نیز در رسانه‌ها منتشر شده بود که در همان زمان روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان این مساله را تکذیب کرده و اعلام کرد که معلوم نیست این عکس‌ها چه زمانی و در چه منطقه‌ای گرفته شده است.

از آنجایی که لیچینگ سیانوری در ارتفاع بیش از هزار متر از روستاها و رودخانه‌های مجاور در حال انجام است، نفوذ و نشت سیانور به منابع زیرزمینی همچون آب‌های زیرزمینی و چشمه‌ها از یک طرف و خطر نشت سیانور به رودخانه‌های مجاور که تهدیدی برای محیط زیست منطقه است، مردم و فعالیت زیست محیطی را با نگرانی جدی مواجه کرده است.

خطر در کمین زیست بوم منطقه

چند ماه قبل بود بود که زخم آلایندگی اندریان سرباز کرد و برخی کارشناسان از آلودگی محیط زیست و خطرناک بودن منطقه برای زیست گیاهان و جانداران خبر دادند، خطرات تبخیر سیانور در محیط کمتر از نشت و نفوذ آن در بستر زمین یا رودخانه‌های مجاور نیست و فعالیت‌های اندریان، روستاهایی  را که دارای پتانسیل عظیمی همچون آثار تاریخی و جاذبه‌های بکر گردشگری می‌باشد را با خطرات و چالش‌های جدی روبرو کرده است. در فاصله کمتر از ده کیلومتر از این معدن، آبشار گل آخور که یکی از قطب‌های گردشگری آذربایجان‌شرقی است.

احمد بایبوردی کارشناس مسائل محیط زیست از آلایندگی میزان سیانید آب در این منطقه خبر داد وی در این باره گفته بود: پایش میزان آلودگی آب شربِ اطراف معدن اندریان انجام گرفت. بررسی ها نشان داد که حداقل میزان سیانید آب 5برابر حد مجاز است.

همه چی آرومه!

این واکنش‌ها باعث شد تا اداره کل محیط زیست استان که از سوی رسانه‌ها و افکار عمومی تحت فشار قرار گرفته بود جلسه‌ای ترتیب دهد. جلسه‌ای که در آن هیچکدام از کارشناسان منتقد و معتقد به آلایندگی معدن اندریان برای ارائه اسناد و مدارک حضور نداشتند و در نهایت خروجی این جلسه تکذیب آلایندگی معدن طلای اندریان بود!

تشکیل جلسه در استانداری آذربایجان شرقی با حضور استاندار و مدیرکل محیط زیست گام بعدی برای معدن طلای اندریان بود در این جلسه  آزمایشات دانشگاه تبریز استاندارد نشان داده شد. در گزارش این آزمایش آمده بود: آلایندگی معدن طلای اندریان بسیار کمتر از استاندارد بوده و استحصال طلا با سیانور در این معدن هیچ مشکل محیط زیستی به وجود نمی‌آورد.

در 25 دی ماه سال گذشته نشستی با حضور استاندار آذربایجان شرقی، مسوولان دستگاه‌های مسوول و صاحب‌نظران دانشگاهی بررسی شد.

گزارش دانشگاه تبریز، اما و اگرها

در این جلسه اعلام شد براساس پژوهشی که توسط گروه علوم زمین دانشگاه تبریز و از طریق نمونه‌برداری از منابع آب سطحی و زیرزمینی و آنالیز عناصر موجود در آن در دو آزمایشگاه انجام شده است، غلظت سیانید در نمونه‌های مورد مطالعه پایین‌تر از حد استاندارد (50 میکروگرم بر لیتر) بوده و تنها در یک مورد، مقدار سیانید بالاتر از حد استاندارد است که دلایل آن طی پایش ماهانه در سه ماه آینده به دقت بررسی خواهد شد.

حمید قاسمی رئیس سازمان محیط زیست هم در گزارشی با رد برخی سخنان پیرامون آلایندگی معدن اندریان خاطرنشان کرده بود: طلا در معدن اندریان به روش هیپ‌لیچینگ استخراج می‌شود و بر اساس ارزیابی آزمایشگاه اداره کل محیط زیست مقدار سیانیت موجود در آب شرب پیرامون این معدن، کمتر از حد استاندارد بوده که همین نتایج را آزمایشگاه‌های دیگر نیز تایید کرده‌اند. لذا معتقدم افراد غیرمتخصص نباید در مسائل تخصصی اظهار نظر کنند.

تلف شدن گوسفندان، راز سربه مهر

اما این پایان ماجرا نبود، در 7 فروردین سال جاری مطلبی روی خروجی سایت ها با این عنوان قرار گرفت که فعالیت معدن اندریان تا اطلاع ثانوی متوقف شد، چرایی توقف فعالیت این معدن را رئیس سازمان محیط زیست استان آشکار کرد، تلف شدن تعدادی گوسفند در اطراف معدن طلای اندریان باعث شد که اداره کل محیط زیست دستور توقف فعالیت این معدن را صادر کند.

حمید قاسمی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی گفت: برای بررسی بیشتر دلیل تلف شدن تعدادی گوسفند در اطراف معدن طلای اندریان تا اطلاع ثانوی دستور توقف عملیات به این معدن داده شد.

وی افزود: نمونه‌برداری‌های لازم توسط کارشناسان این اداره کل و اداره کل دامپزشکی انجام گردیده و منتظر نتیجه این آزمایش‌ها برای اقدامات قانونی بعدی هستیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی متخب مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی هم  با اشاره به تعطیلی فعالیت‌های معدن اندریان  گفت: معدن و منافع آن باید در جهت منافع عمومی و بهبود اقتصاد کشور قرار گیرد.

بهره‌برداری آسیب‌زا و منسوخ از طلای اندریان

وی با بیان اینکه فعالیت و نحوه برداشت ذخایر معدنی در دنیا با روال خاص و شرایط استاندارد انجام می‌شود، اظهار داشت: نحوه بهره‌برداری از ذخایر معدن اندریان قدیمی بوده و به روز نیست، همچنانیکه استفاده از سیانور و سایر مواد سمی در هر صورت به محیط‌زیست آسیب جدی وارد می‌کند.

منتخب مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در گذشته برای رسیدن به طلا انسان‌ها را مورد کشت و کشتار قرار می‌دادند، اکنون نیز برای سودجویی و کسب منفعت بیشتر محیط‌ زیست را مورد تخریب و تاراج قرار می‌دهند.

 ریاست دادگستری استان و حقوق عامه

میرتاج‌الدینی با بیان اینکه این موضوع باید به صورت قضایی پیگیر شود، خاطرنشان ساخت: ریاست محترم دادگستری استان باید شخصا و به طور جد پیگیر این ماجرا باشد، محیط‌‌‌ زیست و جان انسان‌های بومی منطقه موضوعی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت.

وی ادامه داد: در گذشته نیز مسائلی پیرامون آلودگی معدن اندریان مطرح شد ولی عده‌ای با لاپوشانی، این موضوع را به فراموشی سپردند.

میرتاج‌الدینی بیان کرد: به عنوان منتخب و نماینده مردم اعلام می‌کنم که این پرونده را تا آخرین مرحله پیگیری خواهم کرد و اجازه نخواهم داد حقوق مردم و محیط‌زیست پایمال شود.

چه کسی پاسخگو است؟

وی در پایان با اشاره به مسوولیت اداره کل محیط‌زیست استان گفت: مدیرکل سازمان محیط‌زیست و مسوولان استانی باید پاسخگو باشند که آیا فعالیت این معدن در گذشته نیز باعث بروز آلایندگی شده یا نه؟! اگر چنین بوده چرا دستور توقف فعالیت‌ها صادر نشده است؟

آلودگی معدن اندریان هرچه که هست بسیار قبل تر توسط رسانه‌ها و کارشناسان محیط‌زیست به مسوولین گوشزد داده شده بود اما نتیجه‌ای در بر نداشت.