معدن؛ ثروت و اشتغالی خفته در دل زمین/ توسعه معادن برای ایجاد اشتغال پایدار در استان اردبیل

به گزارش می‌متالز، معادن و صنایع فرآوری و زیردستی آن در دنیای امروزه به‌عنوان بخش مهمی از اقتصاد در ایجاد اشتغال پایدار، تولید ارزش افزوده و بهبود فضای کسب و کار و رفع معضل بیکاری نقش بسزایی را ایفا می‌کند و در دنیای مدرن آینده بی‌شک به محصولات معدنی و محصولات تولیدی از استخراج معدن بسیار نیازمند خواهیم بود، این بخش یک زنجیره با ارزش اقتصادی در تامین مواد مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی به‌ویژه صنعت و ساختمان است.

اما علی‌رغم پتانسیل‌های فراوان در استان اردبیل، بخش معدن در سال‌های گذشته در سایه بی‌توجهی مسؤولان به فراموشی سپرده شده بود، به‌طوریکه استخراج معدن با سهم ۵۰ میلیارد تومانی خود در رتبه‌های آخر تولید ناخالص داخلی استان اردبیل قرار دارد و البته در طی چند سال اخیر اقداماتی در راستای توسعه این بخش در استان اردبیل انجام یافته است.

به گفته کارشناسان حوزه زمین شناسی، استان اردبیل از لحاظ وجود مواد معدنی از جمله «پوکه» یکی از مناطق مهم در کشور محسوب می‌شود که این مواد به وسیله گدازه‌های آتشفشانی در این استان به وجود آمده‌اند و در کنار آن این استان در زمینه «پرلیت» نیز پس از استان آذربایجان شرقی دارای بزرگترین معادن در کشور است.

علاوه بر آن نیز استان اردبیل دارای ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل بسیاری در حوزه موادمعدنی هم‌چون تراورتن و سنگ مرمر و ... بوده که اغلب این معادن در شهرستان‌های خلخال و کوثر قرار دارند و در حال حاضر نیز بخشی از این معادن در حال استخراج است.

در وضعیت کنونی اقتصادی حاکم بر جامعه توجه جدی به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در داخل کشور بسیار مهم بوده و از طرفی دیگر نیز با توجه به وضعیت اقتصادی استان اردبیل و نیاز به اشتغال و کارآفرینی توجه به حوزه معدن و صنایع زیردستی آن با ایجاد یک زنجیره با ارزش اقتصادی و اتصال آن به صنعت و تجارت می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در رفع معضل بیکاری استان اردبیل داشته باشد.

طبق آمار منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، استان اردبیل دارای ۸۰ معدن در حال بهره‌بردای بوده که از این حیث در رتبه ۲۵ کشوری قرار دارد که این معادن شامل ۱۸ معدن استخراج شن و ماسه، ۴ معدن سنگ تزئینی، ۲۲ معدن سنگ لاشه، ۱۶ معدن سنگ آهن، یک معدن سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، ۷ معدن پوکه، ۲ معدن سلیس و ۱۰ معدن نیز شامل استخراج سایر موادمعدنی است و گفتنی است این آمار مربوط به سال ۹۷-۹۸ بوده و فقط معادن در حال بهره‌برداری در آن مورد بررسی قرار گرفته‌اند و معادن در حال اکتشاف، بهره‌برداری آزمایشی، تجهیز و آماده‌سازی در این آمار وجود ندارند.

بر اساس این آمار تعداد کل معادن در حال بهره‌برداری کشور ۴ هزار و ۹۱۶ معدن بوده و استان کرمان با ۵۷۲ معدن بیشترین تعداد معادن در حال بهره‌برداری کشور را داراست و پس از آن نیز استان‌هایی هم‌چون خراسان رضوی با ۳۹۲ معدن، اصفهان ۳۲۹ معدن، آذربایجان غربی ۲۶۶ معدن و سمنان نیز با ۲۶۲ معدن در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

طبق این آمار تعداد کل شاغلان در معادن کشور ۹۹ هزار و ۷۳۴ نفر بوده که سهم استان اردبیل از این تعداد ۴۰۵ نفر است که از این حیث در رتبه ۳۰ کشور قرار دارد و در این بخش نیز استان کرمان با ۲۷ هزار و ۴۰۷ نفر در رتبه اول قرار دارد و استان‌های یزد، خراسان جنوبی، اصفهان و آذربایجان شرقی نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

آمار موجود و هم‌چنین میزان سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی استان اردبیل نشانگر وضعیت نامناسب این استان در استفاده از ظرفیت معادن و استخراج آن بوده و با توجه به نیاز استان اردبیل به ایجاد اشتغال و رفع معضل بیکاری توجه به این امر بسیار مهم بوده که می‌تواند نقش بسزایی در رفع معضل بیکاری استان اردبیل ایفا کند و، اما طبق گفته مسؤولان در طی سال‌های اخیر اقدامات مناسبی در راستای توسعه این بخش در استان اردبیل انجام یافته است.

اشتغال‌زایی با فعال‌سازی معادن ارزشمند

اکبر بهنام جو استاندار اردبیل در این خصوص اظهار کرد: اردبیل از لحاظ معدن و ذخایر فلزات معدنی یکی از مناطق بکر و منحصر بفرد است که با سرمایه‌گذاری کلان جهت بهره برداری و ایجاد اشتغال قابل توجه اقدام می‌شود.

وی با بیان اینکه با نگاه کارشناسی به بحث اکتشافات معدن، پهنه‌های معدنی استان اردبیل فعال می‌شود افزود: در سال گذشته و در شرایط حاکم اقتصادی، فعال‌سازی و استفاده از معادن با ارزش با اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم می‌توان از بحران پیش آمده عبور کرد و از ظرفیت‌های موجود در استان برای توسعه و پیشرفت آن بهره برد.

استاندار اردبیل تصریح کرد: با پیگیری‌هایی که انجام شده و قول مساعد مسؤولان و جذب سرمایه‌گذاران متخصص معدنی جهت شدت بخشیدن به اکتشافات منابع موجود و ایجاد صنایع تبدیلی معدنی در منطقه، یک انقلاب معدنی در استان ایجاد خواهد شد.

وی توجه به بحث معدن را از ضروریات دانست و گفت: تلاش در حوزه معدن و پهنه‌های معدنی بازده و درآمدزایی چند برابری را در حوزه تولیدات غیر نفتی افزایش می‌دهد که این کار عزم جدی دولت و سرمایه‌گذاران این حوزه را می‌طلبد.

بخش معدن استان اردبیل در مسیر توسعه قرار دارد

رامین صادقی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل در اردبیل با اشاره به اقدامات انجام یافته در راستای توسعه بخش معدن در استان اردبیل اظهار کرد: در سال‌های اخیر اقدامات مطلوبی در راستای توسعه بخش معدن در استان اردبیل انجام یافته است و در حال حاضر ۲۱۲ معدن در استان اردبیل داریم که اکثرا شامل معادن سنگ‌های ساختمانی، تزئینی و سنگ‌های لاشه‌ای است.

وی افزود: هم‌اکنون در استان اردبیل پنج پهنه معدنی وجود دارد که ۱۲ منطقه مجوز بهره برداری را کسب کرده‌اند و ۲ پهنه در منطقه مشگین شهر قرار دارد که یک معدن مس در روستای دوست بیگلو با ظرفیت ۱۶۰ میلیون تن برآورد ذخایر و یک پهنه غنی از معادن زیر زمینی نیز در روستای نیاز شناسایی شده و در مرحله صدور گواهی استخراج قرار دارد.

تخصیص ۵۰ هکتار زمین برای ایجاد شهرک تخصصی غیردولتی معدن

ارژنگ عزیزی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اردبیل با اشاره به تخصیص ۵۰ هکتار زمین در راستای ایجاد شهرک تخصصی غیردولتی معدن در استان اردبیل گفت: در حال حاضر سه پهنه معدنی اصلی شامل سبلان قره سو (مشگین شهر)، قزل اوزن (خلخال)، باغرو داغ (کوثر) است که در هر یک از این پهنه‌های معدنی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استقرار یافته و عملیات اکتشاف را انجام می‌دهند.

وی افزود: هم‌اکنون بیشترین پیشرفت در محدوده معدنی سبلان قره سو انجام یافته و حتی زمینی به مساحت ۵۰ هکتار در راستای احداث شهرک تخصصی غیردولتی معدنی در اختیار این سرمایه‌گذار قرار گرفته که پس از اتمام عملیات اجرایی اقدام به تولید «مس مولیبدن» خواهند نمود.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اردبیل تصریح کرد: در خصوص دو پهنه معدنی دیگر ۵ بلوک امید بخش دیگر در پهنه معدنی قزل اوزن شناسایی شده و امیدواریم که با ورود جدی سرمایه‌گذار این پهنه معدنی نیز شاهد پیشرفت عملیات در این محدوده باشیم و در خصوص پهنه معدنی باغرو داغ نیز برخی مشکلات محلی وجود داشت که در حال برطرف سازی آن هستیم.

عزیزی تشریح کرد: علاوه بر این پهنه‌های معدنی یک محدوده معدنی دیگر در منطقه نیر-زرج آباد شناسایی شده است مطالعاتی در خصوص مواد معدنی موجود در این محدوده نیز انجام می‌یابد.

با توجه به موارد ذکر شده توسط مسؤولان استان اردبیل در سال‌های اخیر، اقداماتی در راستای توسعه بخش معدن و استخراج مواد معدنی موجود در استان اردبیل انجام یافته و، اما یکی از مهم‌ترین موضوعات در این بخش خام فروشی مواد استخراج شده است که این موضوع سبب خروج منابع استان به صورت خام و با ارزش افزوده کمتری خواهد شد.

در این خصوص نیز رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل با اشاره به تاکید استاندار اردبیل نسبت به عدم خروج مواد معدنی به صورت خام از استان اردبیل بیان کرد: در کنار شناسایی، اکتشاف و استخراج مواد معدنی در پهنه‌های معدنی استان اردبیل توجه به صنایع فرآوری آن در جهت جلوگیری از خروج مواد به صورت خام از استان اردبیل مورد توجه قرار گرفته، به طوری‌که در سفر اخیر وزیر صمت به استان اردبیل عملیات احداث و بهره‌برداری فاز اول کارخانه کنسانتره مس مولبیدن در روستای دوست بیگلو مشگین شهر آغاز شد.

وی افزود: در فاز اول سرمایه‌گذاری این طرح ۵ هزار میلیارد ریال در بخش احداث کارخانه و ۵ هزار میلیارد ریال نیز در بخش معدن توسط بخش خصوصی تأمین می‌شود و مقدار محصول تولیدی این معدن نیز در سال، بیش از ده هزار تن کنسانتره مس و ۱۰۰ تن کنسانتره «مولیبدن» پیش بینی شده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل با اشاره به اینکه در فاز اول احداث این کارخانه ۳۵۰ نفر مشغول به کار خواهند شد، افزود: در بخش معدن ۲۰۰ نفر و در بخش کارخانه مس نیز ۱۵۰ نفر به کار گرفته خواهند شد که امیدواریم با حمایت‌ها و افزایش استخراج از این معدن میزان اشتغال در فاز‌های بعدی بهره برداری افزایش یابد.

وی هم‌چنین با اشاره به فعالسازی معادن راکد در استان اردبیل بیان کرد: در سال گذشته تعداد ۱۸ معدن با اشتغالزایی برای ۶۰ نفر از حالت رکود خارج شدند.

با توجه به ظرفیت بالای موجود در استان اردبیل در بخش معدن و هم‌چنین میزان اشتغال‌زایی بالای این بخش به‌دلیل یک زنجیره با ارزش اقتصادی از مراحل اکتشاف تا بهره‌برداری و صنایع فرآوری سرمایه‌گذاری در این بخش و توجه به توسعه آن می‌تواند نقش بسیار بی‌بدیلی را در توسعه اقتصادی استان و هم‌چنین رفع معضل بیکاری در استان اردبیل ایفا کند.

موضوعی که در سالیان گذشته در سایه بی‌توجهی مسؤولان به این بخش از ظرفیت آن استفاده بهینه انجام نیافته و این ثروت عظیم با اشتغال‌زایی بالا در دل زمین دست نخورده باقی مانده بود که البته طبق گفته مسؤولان استانی در سال‌های اخیر اقدامات مناسب و امیدبخشی در راستای توسعه این بخش در استان اردبیل انجام یافته که امیدواریم با تدوام این فعالیت‌ها شاهد رشد و توسعه اقتصادی در استان اردبیل باشیم.

منبع: خبرگزاری فارس