گمانه‌های مختلف، بازار آینده را پیش‌بینی‌ناپذیر کرده است

به گزارش می متالز، بازار داخلی مقاطع طویل فولادی کشور، صرف‌نظر از نوسانات جزئی، به‌طور کلی شاهد ۲ دوره پرفرازونشیب در سال ۱۳۹۷ بود که آثار قابل‌توجه و پرمخاطره‌ای را در کارنامه فولاد کشور با حرف‌وحدیث‌های بسیار برجای گذاشت.
خیز نخست: افزایش قیمت‌های حوزه میلگرد آجدار از ابتدای سال ۹۷ با نرخ متوسط حدود ۲۴۵۰ تومان-کیلو شروع شد و تا اوایل مرداد تا قله تاریخی ۵۴۵۰ تومانی ادامه پیدا کرد، به‌طوری‌که افزایش تاریخی کیلویی ۳هزار تومانی یا حدود ۲۲۲درصدی را تنها در حدود ۴ ماه به ثبت رساند. کاهش ارزش پول ملی و افزایش دلار همچنین فعالیت تمام‌قد فولادسازان بزرگ کشور در حوزه‌های صادراتی متاثر از فرصت فراهم شده برجام و غفلت از تامین بازارهای داخلی و بالاخره ضعف نهاد‌های نظارتی ازجمله عوامل اصلی این خیز نخست افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی بودند.
فرود نخست: پس از افزایش حدود ۲ برابری نرخ فولاد در بازار داخلی و در ۴ ماه ابتدایی سال، صدای اعتراض مردم و مجلس بلند شد، به‌طوری‌که نهاد‌های نظارتی و اجرایی در یک عملیات ضربتی اقدام به مقابله و ساماندهی شرایط کردند که ابلاغ پی‌درپی شیوه‌نامه‌های تنظیم بازار و الزام فولادسازان بزرگ به اولویت قرار دادن تامین بازار داخلی ازجمله این موارد بود؛ به‌طوری‌که بازار داخلی متاثر از شیوه‌نامه تنظیم بازار فولاد و عرضه‌های مکفی در بازار داخلی همچنین فروکش کردن خیز افزایشی دلار و بازگشت به سطوح پایین‌تر، روند کاهشی بازارهای جهانی فولاد و بالاخره خروج امریکا از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها و به وجود آمدن برخی مشکلات صادراتی برای فعالیت تولیدکنندگان ایران در حوزه‌های صادراتی، ازجمله عواملی بودند که روند کاهشی فولاد از نقطه اوج ۵۴۵۰ تومانی اوایل مرداد را در حدود ۵ ماه توام با حدود ۲۲۸۰ تومان یا ۴۴درصد کاهش تا کف ۳۱۷۰ تومانی اواخر آذر رقم
زدند.
خیز دوم: افزایش دوباره بازار میلگرد پس از فعالیت‌های گسترده فولادی‌ها در جهت تلاش برای جلوگیری از ادامه کاهش قیمت‌های داخلی متاثر از کشف نرخ انطباقی بورس کالا و بالاخره انتشار خبر اصلاحیه شیوه‌نامه تنظیم بازار فولاد یا بسته حمایتی دولت از فولادسازان داخلی از اوایل دی، همگام با افزایش نامحسوس شاخص بازارهای جهانی شروع شد؛ به‌طوری‌که تنها در ۲ماه دوباره بازار این کالا شاهد افزایش نرخ حدود ۱۷۲۰ تومانی تا رسیدن به نقطه اوج ثانویه ۴۸۹۰ تومانی تا اواسط اسفند امسال بود.
فرود دوم: سرانجام این بازار پرفرازونشیب، با بلند شدن دوباره صدای برخی از معترضان و با شروع دوباره روند کاهشی متاثر از دخالت دوباره نهاد‌های نظارتی و درز خبر الزام دوباره فولادسازان داخلی به اولویت قرار دادن تامین شمش بازارهای داخلی از اواسط اسفند تا پایان سال، دوباره شروع شد؛ به‌طوری‌که بازار میلگرد آجدار از نقطه اوج ثانویه خود در یک سوم اسفند با شاخص تقریبی ۴۸۹۰ تومان-کیلو؛ دوباره کاهش حدود ۲۰۰ تومانی را تنها در ۱۵ روز تا آخرین پنجشنبه سال و رسیدن به شاخص حدود ۴۷۰۰ تومان-کیلو تجربه کرد؛ در این میان الزام دوباره فولادسازان به عرضه‌های مکفی شمش در بازار داخلی، پیشخور شدن تقاضای فروردین و خریدهای مازاد بر تقاضای مصرفی و انباشت انبارها، حفظ ثبات تقریبی بازار ارز و بالاخره قیمت‌های پایین فولاد صادراتی ایران تحت تاثیر تحریم‌ها ازجمله مهم‌ترین عواملی بودند که به‌نظر می‌رسد، بازار داخلی مقاطع طویل فولادی را در آخرین روزهای سال کم‌رمق و در مسیر کاهشی قرار داد.
با این حساب کارنامه پرهیجان بازار داخلی میلگرد آجدار داخلی سال ۹۷ پس از ۲ دوره پرفرازونشیب و پرمخاطره از ۲۴۵۰ تومان تا رسیدن به ۴۷۰۰ تومان کنونی، با افزایش حدود کیلویی ۲۲۵۰ تومانی یا ۹۲درصدی، به‌نظر می‌رسد به پایان فعالیت خود در امسال رسیده باشد.
 در این روزهای پایانی، بازار با کارنامه ملتهب خود، توام با نگرانی‌ها؛ زخم‌ها و البته امیدها؛ به استقبال سال جدید می‌رود. در این دوره ۲ نتیجه مشهود این تلاطم‌ها از بقیه موارد محسوس‌تر است: «خسارت‌های سنگین اکثریت شاخه‌های انتهایی» و «افزایش بیش‌ازپیش بی‌اعتمادی مردم به چشم‌انداز بازارهای داخلی»

چشم‌انداز بازار داخلی مقاطع طویل فولادی

تجربه نشان داده که بازار کالایی ایران هزارویک دلیل موجه و غیرموجه برای بالا و پایین شدن دارد یا پیش از این داشته است؛ از آنجایی که هیجانات متناوب متاثر از بی‌اعتمادی به وضع موجود، همیشه بر این بازارها و تصمیم‌گیری‌های سمت تقاضا غالب بوده، از این‌رو باوجود همه تجزیه و تحلیل‌ها؛ منطق و محاسبات، بیشتر اوقات متاسفانه در تشخیص قله‌های مرتفع هیجانی و در زمان‌هایی که آشفتگی بازار داخلی شدت پیدا کرده و متلاطم می‌شود؛ ناتوان دیده شده است؛ به‌طوری‌که همه چیز به شرایط لحظه‌ای و عناصر‌ هیجانی تاثیرگذار مانند نرخ دلار و خبرهای تحولات سیاسی و روند بازارهای جهانی و تحریم‌ها و شیوه‌نامه‌ها و زورآزمایی بین فولادسازان و ناظمان بازار و... بستگی داشته، به‌طوری‌که بازارهای کالایی ما را بارها زیرورو و بیمار کرده است.
الف) نرخ کف فعلی بازار خارج از بورس کالا در مقایسه با معاملات بورس کالا
درحال‌حاضر صرف‌نظر از آخرین عرضه و معاملات اعتباری شمش فولاد خوزستان؛ چند روز پیش از آن شاهد معاملات نقدی شمش فولاد خوزستان با نرخ میانگین تمام شده حدود ۴۱۵۰ در بورس کالا بودیم؛ شمش القایی هم پس از نوسانات پی‌درپی، حدود ۴۰۳۵ تومان گزارش شده است؛ اگر مارجین نوردی‌ها را هم در نظر داشته باشیم؛ کف نرخ میلگرد آجدار ۴۵۰۰ تا ۴۶۰۰ تومانی بازار خارج از بورس کالا، با این نرخ شمش‌های معاملاتی یا حتی با آخرین معاملات انجام شده میلگرد آجدار فولاد آذربایجان با نرخ میانگین ۴۳۵۰ تومانی در بورس کالا، تا حدودی همخوانی دارد.
ب) به عنوان نتیجه‌گیری؛ بدون درنظر گرفتن هیجانات موقتی حاشیه بازار، چه در سمت کاهش و چه در سمت افزایش، با توجه به معلوم‌ بودن وضعیت بازار مسکن و حوزه ساخت‌وساز و دریافت نشدن سیگنال تغییرات مثبت قابل‌توجه در این حوزه، می‌توان گفت چشم‌انداز بازار خارج از بورس کالا در سال آینده تحت تاثیر این عوامل قرار دارد:
۱) احتمال کاهش قیمت‌ها در صورت حاکم شدن رکود بیشتر در سمت تقاضا
با توجه به آخرین نرخ پایه بورس کالا؛ حدود ۳۵۵۰ تومان برای شمش و حدود ۴۰۰۰ تومان برای میلگرد آجدار در بورس کالا، می‌توان این مورد را درنظر گرفت که اگر تقاضا در سال آینده بازار داخلی فولاد را یاری نکند و چنانچه رکود سنگین بر بازارها حاکم شود؛ می‌توان انتظار نبود رقابت در معاملات بورس کالا در نرخ‌های پایین‌تر از نرخ‌های رقابتی کنونی را متصور بود که طبیعی است اگر چنین پیشامدی رخ دهد و به عبارت واضح‌تر اگر فولادسازان اجازه چنین واقعه‌ای را بدهند، احتمال کاهش قیمت‌های بازار تا مرز نرخ پایه تعریف شده در بورس کالا وجود خواهد داشت.
آخرین نرخ رقابت شده برای عرضه‌های فروش نقدی برای شمش حدود ۴۱۵۰ و برای میلگرد حدود ۴۳۵۰ تومان بوده است. سبد مخلوط ذوب آهن اصفهان اما باوجود رقابت‌های انجام شده با نرخ تمام‌شده‌ معادل با شمش انجام شده است.
۲) نوسانات نرخ ارز
با توجه به شرایط و سیاست‌گذاری‌های فعلی دولت، بازارهای کالایی داخلی تابعی از نرخ ارز یا به عبارت دقیق‌تر تابعی از میزان ارزش پول ملی ما در رویارویی با ارز سایر کشورها به‌‌ویژه دلار هستند؛ طبیعی است هرگونه نوسانات ارزی در سال آینده، در نرخ تمام شده بازارهای کالایی داخلی هم اثرگذار خواهد بود.
۳) نوسانات نرخ جهانی فولاد
مشکلات و محدودیت‌های پیش آمده برای شرکت واله برزیل، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان سنگ آهن جهان همچنین احتمال توافق تجاری چین و امریکا و تاثیر مثبت آن بر بازارهای کالایی جهان؛ ازجمله موضوع‌هایی هستند که به احتمال زیاد به ادامه روند مثبت و رو به بهبود بازارهای جهانی قوت می‌بخشند؛ از این‌رو بهبود بازارهای صادراتی ایران متاثر از بهبود بازارهای جهانی، باوجود تحریم‌ها در سمت‌وسوی نرخ‌های بازار داخلی هم می‌تواند اثر مثبت داشته باشد.
۴) وضع شیوه‌نامه‌ها و میزان تعهد فولادسازان بزرگ به عرضه‌های مکفی داخلی در رویارویی با بازارهای صادراتی
در تازه‌ترین خبرها شنیده شد که مسئولان تنظیم بازار، فولادسازان بزرگ داخلی را مکلف به اولویت قراردادن تامین نیاز بازار داخلی کرده‌اند، از سویی شنیده شد که فولادسازان در رویارویی با بهبود بازارهای جهانی، فرصت را مغتنم شمرده و بخش‌ عمده‌ای از ظرفیت‌ تولید خود را تا آخر فروردین و حتی در مواردی تا اواسط اردیبهشت به فروش رسانده‌اند؛ تقابل این دو خواسته، در صورتی‌که تقاضا از اواخر فروردین به بازار داخلی فشار آورد، می‌تواند زمینه‌ساز بروز یک چالش برای بازار داخلی و احتمال اتخاذ مواضع متفاوت برای هر دوطرف باشد، البته احتمال بهبود تقاضای داخلی برای سال آینده هم ضعیف دیده می‌شود.
بنابراین با گمانه‌های متفاوت و گاهی متضاد برای این بازارها روبه‌رو هستیم که جدا از نوسانات ناگهانی بازارهای داخلی، تشخیص روند بازار داخلی مقاطع طویل فولادی سال آینده را مشکل خواهد کرد به‌ویژه اینکه به تشخیص روند سال آینده، موضوعات تشخیص روند آینده ارز یا موضوعاتی مانند اثرات تحریم و مذاکرات سیاسی هم اضافه شود که در این‌صورت، اظهارنظر در زمینه غیرقابل پیش‌بینی بودن روند بازار فولاد در سال آینده تا حدودی منصفانه به‌نظر رسیده و به دیدگاه مثبت یا منفی شما از این جریانات پیش‌رو بستگی خواهد داشت.
گفتنی است، تمامی عددها و رقم‌های این گزارش با احتساب مالیات ارزش‌افزوده عنوان شده است.