احتمال ایجاد تعامل میان ذی‌نفعان زنجیره فولاد چقدر است؟

به گزارش می متالز، حضور تمامی ذی‌نفعان زنجیره فولاد در این جلسات در مواردی به رفع برخی چالش‌ها انجامیده است، اما همچنان مشکلات ادامه دارد. هفته گذشته نیز جلسه کمیته فنی بازنگری دستورالعمل محصولات فولادی با حضور معاونان و مدیران ارشد وزارت صنعت، معدن و تجارت، نمایندگان انجمن‌ها و تشکل‌های مرتبط با زنجیره صنعت فولاد، مسئولان بورس کالا، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در محل وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت، برگزار شد. برای بررسی اثربخشی این جلسه با برخی نمایندگان تشکل‌های بخش خصوصی که همیشه دو سر این دعوا بوده‌اند، گفت‌وگو کرده‌ایم. 
 

از نظرات بخش‌خصوصی کمک‌بگیرید

امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی گفت: تشکیل جلسات مستمر میان ذی‌نفعان زنجیره فولاد و تولیدکنندگان در حلقه‌های مختلف این زنجیره ضروری است و می‌تواند زمینه کاهش تنش‌ها را فراهم کند. وی افزود: در جلسه‌ای که میان متولیان وزارت صنعت، معدن و تجارت و نمایندگان انجمن‌های مرتبط با زنجیره فولاد برگزار شد، مقرر شد هر انجمنی پیشنهادات خود را اعلام کند و در نهایت به توافقنامه‌ای مشترک برسند و این توافقنامه ملاک وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد. اتخاذ یک رویکرد تعاملی میان سیاست‌گذاران در وزارت صنعت، معدن و تجارت، تشکل‌های بخش خصوصی و انجمن‌ها تنها راه‌حل برای رفع چالش‌های زنجیره فولاد است. در چنین شرایطی، می‌توان امید داشت که منافع در کل این زنجیره توزیع و درنهایت به توزیع منافع صنعت فولاد در کل زنجیره، منجر شود؛ بنابراین از این پس انتظار می‌رود معاونت امور معدن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تصویب بخشنامه‌های جدید از نظرات و پیشنهادات تشکل‌های مربوط کمک بگیرد. دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی در ادامه گفت: قیمت‌ها در زنجیره فولاد باید به‌طور عادلانه تعیین شود، در غیر این صورت هر روز ازسوی گروهی از تولیدکنندگان یک حلقه از این زنجیره، مورد اعتراض قرار می‌گیرند. چنانچه فروشندگان احساس کنند محصول تولیدی خود را ارزان فروخته‌اند، معترض می‌شوند. خریداران نیز در شرایطی که از بالا بودن قیمت‌ها ناراضی باشند، اعتراض می‌کنند. در چنین شرایطی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اقدام به ابطال معاملات می‌کند. 
کاوه، ابطال معاملات فولاد در بورس کالا را نشانه ناکارآمدی قوانین، مقررات و بخشنامه‌های صادرشده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت عنوان کرد و افزود: در موارد متعددی شاهد آن هستیم که محصولی در بورس کالا با قیمت نامتعارفی عرضه و فروخته می‌شود؛ بنابراین در چنین شرایطی باید ابتدا قیمت متعارف تعریف شود. براساس تعریف درست وزارت صنعت، معدن و تجارت قیمت متعارف معادل قیمت جهانی و کمی پایین‌تر از آن است. چنانچه این قیمت مورد توجه قرار گیرد و در عرضه‌ها و کشف قیمت محصولات لحاظ شود، در نهایت به ابطال معاملات منجر نخواهد شد. در چنین شرایطی تعیین سقف قیمتی نیز بسیار کمک‌کننده خواهد بود و مانع ابطال معاملات می‌شود و باید محصول عرضه شده میان خریداران تقسیم شود. وی خاطرنشان کرد: چنانچه بعد از ابطال معاملات دوباره عرضه جدیدی انجام نشود، دو مشکل پیش خواهد آمد. نخست آنکه، میزان عرضه در بازار کم می‌شود و همین موضوع دوباره زمینه رشد قیمت‌ها و نابسامانی بازار را فراهم می‌کند. علاوه بر این، با توجه به یک ماهه بودن سهمیه‌های بهین‌یاب، مشکلاتی برای خریداران به‌وجود می‌آید. در چنین شرایطی انتظار می‌رود پس از ابطال هر معامله، بلافاصله معامله جدیدی انجام شود، در غیر این صورت بازار بیش از پیش ملتهب می‌شود. دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی نابسامانی در بازار ورق‌های فولادی را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فعالان صنایع پایین‌دستی عنوان کرد و افزود: امید می‌رود با نظر جمعی تولیدکنندگان این زنجیره تمامی مشکلات به‌زودی برطرف شوند. وی در تشریح این مشکلات گفت: درحال‌حاضر، ورق‌های فولادی با چندین قیمت گوناگون عرضه می‌شوند. یک قیمت در بورس کشف می‌شود که قیمت خالص ورق فولادی است. اما باید تاکید کرد که خریداران همان ابتدا قیمت خرید محصول را می‌پردازند، اما آن را پس از سه ماه دریافت می‌کنند. بنابراین قیمت ناخالص این ورق فولادی با توجه به خواب ۳ ماهه پول به مراتب بالاتر خواهد بود. شرکت‌های فولاد گیلان و نورد و لوله اهواز نیز ورق تولیدی خود را با قیمت‌های دلخواه به فروش می‌رسانند؛ بنابراین ما درخواست داریم که با توجه به کمبود این محصول در بازار داخل، این تولیدکنندگان نیز ملزم به عرضه تولیدات خود در بورس کالا باشند. 
 

کسب نتیجه دور از ذهن است 

سید رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهارکرد: در جلسه کمیته فنی بازنگری دستورالعمل محصولات فولادی که با حضور مدیران دولتی و نمایندگان انجمن‌ها برگزار شد، مقرر شد انجمن‌ها و تشکل‌های این زنجیره، جلسات مشترکی را برگزار و راهکارهایی را برای رفع چالش‌های این زنجیره شناسایی کنند. در نهایت نیز هر انجمن و تشکلی نظرات و پیشنهادات خود را به‌طور مکتوب ارائه کند. با این وجود، این عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: در نهایت نباید به کسب نتیجه دلخواه امیدوار بود. وی تاکید کرد: زنجیره فولاد بدون دخالت دولت و در شرایطی که عرضه و تقاضا تعیین‌کننده شرایط و قیمت است، مسیر خود را بدون هیچ چالشی طی می‌کند. اما هر زمانی دولت اقدام به دخالت در این زنجیره کرده و عموما روی قیمت‌گذاری دست گذاشته، این بازار با التهاب روبه‌رو شده است. درواقع نه‌تنها نتیجه مثبتی حاصل نشده، بلکه مشکلات افزایش هم یافته است. وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر تعیین سقف قیمتی برای محصولات فولادی عرضه شده در بورس کالا (پیشنهاد دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی کشور) گفت: ما مخالف تعیین سقف قیمتی هستیم. در شرایطی که عرضه زیاد است، تعیین سقف قیمتی معنی ندارد. درحال‌حاضر عرضه فولاد در بورس کالا الزامی است. در چنین شرایطی تعیین قیمت، اعتبار بورس را به‌طور کامل از بین می‌برد. این عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد افزود: درحال‌حاضر، باید زمینه برای رشد قیمت فولاد فراهم شود؛ بدون تردید کل این زنجیره از نتایج این رشد قیمت منتفع خواهند شد. وی افزود: به عقیده ما درحال‌حاضرشمش فولاد با قیمتی پایین در بورس کالا عرضه می‌شود و این موضوع زمینه متضرر شدن تولیدکنندگان را فراهم می‌کند. درواقع براساس دستورالعمل وزارت صنعت، معدن و تجارت، شمش فولادی در بورس کالا با احتساب ارز نیمایی عرضه می‌شود. این درحالی است که قیمت ارز نیمایی حدود ۱۸ درصد زیر قیمت ارز شناور است. بنابراین تا زمانی که قیمت‌ها اصلاح نشود این مشکلات ادامه خواهد داشت. شهرستانی در پایان با تاکید بر اهمیت تامین ارز برای کشور و به‌ویژه در موقعیت کنونی که تحریم‌های بین‌المللی هر روز دشوارتر از قبل می‌شود، گفت: در چنین موقعیتی توسعه صادرات غیرنفتی اهمیت ویژه‌ای یافته است، بنابراین از سیاست‌گذاران وزارت صنعت، معدن و تجارت انتظار می‌رود به جای سنگ‌اندازی در مسیر تولید زمینه توسعه صادرات این محصولات را فراهم کنند.